Sáng 1-6, tại nhà văn hóa thôn Đông Yên (xã Duy Trinh, H.Duy Xuyên, Quảng Nam) diễn ra buổi đối thoại giữa người dân và lãnh đạo H. Duy Xuyên về sự việc liên quan đến 2 mỏ cát trên địa bàn. Đây là cuộc đối thoại lần thứ 4 được tổ chức để bàn về vấn đề này. Trước đó, người dân đã nhiều lần phản đối việc hút cát tại khu vực này làm người dân mất đất sản xuất. Theo người dân thôn Đông Yên, việc hút cát đã diễn ra 3 năm trở lại đây khiến tình trạng bồi lấp cát vào diện tích trồng hoa màu diễn ra. Nhiều lần khiếu nại không xong, cuối tháng 12-2017, gần trăm người dân thôn Đông Yên, xã Duy Trinh đã kéo ra hiện trường 2 mỏ cát của Công ty CP An Thịnh và Công ty TNHH Nhất Tài để yêu cầu dừng hoạt động. Sau đó 2 mỏ cát vẫn tiếp tục hoạt động, người dân xóm Vĩnh An, thôn Đông Yên đã làm đơn kiến nghị tập thể với hơn 50 chữ ký gửi các cơ quan chức năng yêu cầu giải quyết.

Theo phản ánh trong đơn của người dân, từ năm 2015 đến nay, Công ty An Thịnh và Nhất Tài đã khai thác cát tại khu đất cát xóm Vĩnh An, thôn Đông Yên. 2 doanh nghiệp này dùng máy hút cát ống lớn, hút sâu gây lở đất sản xuất của nhân dân và tạo dòng chảy lở đất vào làng nơi người dân ở, làm mất hơn 30ha đất ven sông ở gò đất Non, gò Ông Út, gò Ông Nhất, gò Ông Nhì. Đến năm 2016, hoạt động khai thác cát tiếp tục gây bồi lấp hơn 35ha đất canh tác của nhân dân tại gò Ông Ba, gò Ông Bốn, gò Bắc Giang, có chỗ cát lấp từ 0,5-1m. Về vấn đề này, người dân xóm Vĩnh An, thôn Đông Yên đã nhiều lần kiến nghị lên các cơ quan chức năng, song chưa được giải quyết thấu đáo khiến người dân địa phương vô cùng bức xúc. Đặc biệt sau đợt mưa lũ cuối năm 2017 tình trạng bồi lấp vô cùng nghiêm trọng khiến nhiều gia đình không còn đất trồng trọt. Tình hình an ninh càng trở nên căng thẳng hơn khi nhân viên của 2 mỏ cát này đã tỏ thái độ thách thức người dân địa phương, thậm chí đã xảy ra xô xát với nhau.

Có mặt tại buổi đối thoại, bà Nguyễn Thị Thơm (64 tuổi) trình bày: "Khu vực này trước đây mỗi mùa lụt đều bị bồi lấp, có năm bồi phù sa, năm bồi cát. Nhưng từ khi 2 mỏ cát hoạt động thì chỉ bồi cát rất nghiêm trọng. Nếu mà do thiên nhiên thì nó sẽ bồi chỗ này mình được chỗ khác đằng này những đống cát cao 2-3m mà nói không phải do hút cát gây ra thì dân chúng tôi không tin. Nhiều người không trồng trọt được thì để đất nuôi bò nhưng như tôi không có bò thì làm gì? Làm nông mà không có đất thì thử hỏi làm sao?". Còn ông Nguyễn Văn Tài (45 tuổi) cho biết trước đây 3 sào đất nhà ông trồng đậu phụng, mè cho thu nhập khá nhưng thời gian qua phải chuyển qua trồng dưa vì bị cát bồi. "Mùa vừa rồi báo đài cũng đưa tin nhiều dưa hấu có 2.000 đồng/ký, bò ăn không hết, bán không ai mua. Như vậy thì thử hỏi làm sao chúng tôi chuyển đổi cây trồng được? Đất đã bị bồi cát thì chỉ là đất chết. Người dân không có đất thì không thể ổn định đời sống, không có tiền lo cho con cái"-ông Tài bức xúc. 

Trước ý kiến của người dân, ông Nguyễn Công Dũng-Bí thư H. Duy Xuyên cho biết địa phương luôn đặt lợi ích của người dân lên trên hết. "Cần phải khẳng định là hoạt động của 2 mỏ cát tại thôn Đông Yên đã được sự chấp thuận của UBND tỉnh. Trước khi đồng ý cho công ty hoạt động thì tỉnh cũng đã tiến hành các bước khảo sát, xem xét, đánh giá tác động môi trường rất kỹ. Việc hút cát gây sạt lở, bồi lấp là có nhưng cũng không phải hoàn toàn như vậy bởi mấy chục năm trở lại đây không ai hút cát thì vẫn bị bồi lấp. Chính vì vậy bà con cần phải hiểu đúng vấn đề nhằm tạo điều kiện cho địa phương có nguồn cát để xây dựng, phát triển địa phương". Ông Dũng đề nghị người dân ủng hộ cho doanh nghiệp khai thác thêm một thời gian nữa để họ bù vào khoản nghĩa vụ thuế đã nộp bởi hiện nay 2 mỏ cát này mới chỉ hút được 1/10 sản lượng cho phép. Tuy nhiên, hàng chục người dân có mặt tại buổi đối thoại không đồng ý. Ông Dũng cho biết sẽ báo cáo nội dung buổi đối thoại lên UBND tỉnh kiến nghị ngưng hoạt động của 2 mỏ cát trên. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng thế nào sẽ công bố sau vì tỉnh mới có đủ thẩm quyền quyết định.

Đồng Dao